- Βάγκνερ, Ότο
- (Otto Wagner, Βιέννη 1841 – 1918). Αυστριακός αρχιτέκτονας και πολεοδόμος. Δάσκαλος της σχολής της Βιέννης, από την οποία προήλθαν οι μεγαλύτεροι αρχιτέκτονες του νέου ρυθμού (art nouveau, jugendstil) Χόφμαν, Όλμπριχ, Μόζερ. Το έργο του και, προπάντων, το σύγγραμμά του Σύγχρονη Αρχιτεκτονική (Modern Architektur, 1893), ξεπέρασε τα όρια της Αυστρίας και παρακίνησε πολλούς αρχιτέκτονες να εγκαταλείψουν τις άγονες απομιμήσεις παλαιοτέρων ρυθμών. Ο Β. διαπαιδαγωγήθηκε με την παράδοση του τοπικού συντηρητικού μπαρόκ (Λουτρά Αρτέμιδος, Βιέννη), έπειτα στράφηκε προς την τοσκανική Αναγέννηση (Λέντερμπακ, Βιέννη), για να καταλήξει στον μεταβατικό νέο ρυθμό. Στο παρεκκλήσιο του κοιμητηρίου της Βιέννης, έργο του 1894, χρησιμοποιεί ακόμα πολλά νοθογενή στοιχεία, όπως έξι δωρικούς κίονες και θολωτή στέγη από σφυρήλατο σίδερο με φυτικά σχέδια. Τον ίδιο χρόνο τελειώνει μια μελέτη του υπόγειου περιφερειακού σιδηροδρόμου της Βιέννης και αργότερα χτίζει τα γραφεία και τους σταθμούς του (Σταθμός της Κάρλπλατς, 1897), όπου για πρώτη φορά υποδιαιρεί τους τοίχους σε χωρίσματα πλαισιωμένα με μέταλλο και διακοσμημένα με φυτικά μοτίβα, όπως αυτά που είχε χρησιμοποιήσει λίγα χρόνια πριν ο Γκιμάρ στο Παρίσι. Έχοντας κύριο στόχο να υποτάξει τη μορφή στην αυστηρή λιτότητα των οικοδομικών υλικών –πράγμα που θα τον αναδείξει σε πρωτοπόρο της νέας αρχιτεκτονικής– κατασκευάζει συμπαγείς κυβικούς όγκους με εντελώς ευθείες επιφάνειες και περιορισμένες γεωμετρικές διακοσμήσεις. Χαρακτηριστικά έργα του της εποχής αυτής είναι το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο της Βιέννης (1905) –όπου στην τέλεια διάταξη των ορόφων αντιστοιχεί η θαυμάσια κεντρική αίθουσα με τα γυμνά υποστυλώματα, που χάνονται μέσα στον φωτεινό θόλο, κατασκευασμένο ολόκληρο από σίδερο και γυαλί– και η Πανεπιστημιακή Βιβλιοθήκη της Βιέννης (1910), στην οποία συνδυάζονται διαλεκτικά τα δύο κύρια συστατικά στοιχεία του προσωπικού του ύφους: η αυστηρή οργανικότητα της κατασκευής και η χρωματική ευαισθησία των εξωτερικών διακοσμήσεων (που καθόρισε και την προσχώρηση του Β. στο κίνημα της βιεννέζικης σετσεσιόν). Το αίτημα της οργανικότητας άνοιξε τον δρόμο στην αρχιτεκτονική του Λόος και η χρωματική ανάδειξη των εξωτερικών επιφανειών διοχετεύτηκε στην αρχιτεκτονική του Όλμπριχ.
Το θέατρο Βάγκνερ στο Μπαϊρόιτ, που εγκαινιάστηκε το 1876 με την «Τετραλογία» (φωτ. Mairani).
Το «Σπίτι των Ρόδων» στη Λίκνε-Βίντσελε, στη Βιέννη, έργο του Ότο Βάγκνερ, όπου η αυστηρή λειτουργικότητα συνοδεύεται από μια σπάνια χρωματική και διακοσμητική ευαισθησία (φωτ. Gilardi).
Dictionary of Greek. 2013.